Башкы бет
Жалпы өкүмдөр
Башкаруу түзүмү
Халифа
Тафвид муавини
Танфиз муавини
Жихад амири
Кошуун
Казылык
Валийлер
Идарий жихаз
Үммөт межлиси
Ижтимаий түзүм
Экономикалык түзүм
Таалим саясаты
Тышкы саясат

41-берене

Халифа өзү үчүн өкүм жүргүзүү жоопкерчилигин мойнуна ала турган тафвид муавинин дайындайт жана иштерге өз райы менен чара көрүүнү жана өз ижтихадына ылайык жүргүзүүнү ага тапшырат.

Тафвид муавини

42-берене

Халифага коюлган шарттар тафвид муавинине да коюлат т.а. ал эркек, мусулман, азат, балагатка жеткен, акылга ээ, адилеттүү болуп, өзүнө тапшырылган иштерде жөндөмдүү болушу шарт.

Тафвид муавини

43-берене

Тафвид муавинин дайындоо эки шартты өз ичине алат:

1. Жалпы көзөмөл (ар кандай ишти көрүп чыгуу).
2. Орун басарлык. Ошондуктан, халифа тафвид муавинине: «Мага тапшырылган иштерге сени өзүм тарабымдан орун басар катары дайындадым» деши, же жалпы көзөмөл жана орун басарлык маанисин өз ичине ала турган сөздөрдү айтышы керек. Эгер дайындоо ушундай көрүнүштө ишке ашырылбаса, ал муавин эсептелбейт. Дайындоо ушундай жол менен ишке ашса гана ал тафвид муавининин укуктарына ээ болот.

Тафвид муавини

44-берене

Тафвид муавининин милдети – өзү аткарган иш-чаралар о.э. ишке ашырган башкаруу жана дайындоо иштеринен халифаны кабардар кылуу. Анткени, муну менен ал өз укуктарында халифага теңелип калбашы керек т.а. анын иши халифаны кабардар кылуу жана буюрулган ишти аткаруу.

Тафвид муавини

45-берене

Халифа тафвид муавининин иш-чараларын – алардын туураларына уруксат берип, каталарынын алдын алуу максатында – текшерип турушу важиб. Анткени, Үммөт иштерине чара көрүү халифага тапшырылган жана түздөн-түз анын ижтихадына жүктөлгөн.

Тафвид муавини

46-берене

Эгер тафвид муавини бирер ишке чара көрсө жана аны халифа тастыктаса, муавин ал ишти халифа тастыктагандай – ашырбай да кемитпей – аткарышы керек. Эгер халифа тастыктоодон баш тартса жана муавин кылган ишти четке кагып, нааразылык билдирсе, анда каралат, эгер муавин өкүмдү туура аткарган жана малды өз ордуна сарптаган болсо, муавиндин райы үстөм болот. Анткени, бул түпкүлүгүндө халифанын райы болуп, халифа аткарылган бул өкүмдү жана сарпталган бул малды кайтара албайт. Эгер муавин аткарган иш башкача болсо, мисалы, валийди дайындоо же кошуунду согушка даярдоо сыяктуу иштер болсо, халифанын муавинге каршылык билдириши жайиз. Мындай абалда халифанын райы аткарылып, муавиндин иши бекер кылынат. Себеби, халифа мындай иштерди – өзү кылса да, муавин кылса да – оңдоо укугуна ээ.

Тафвид муавини

47-берене

Тафвид муавини бирер идарага же бирер тармакка чектеп коюлбайт, себеби, анын дайындалышы жалпы. О.э. ал идарий иштер менен түздөн-түз алектенбей, идарий жихаз үстүнөн жалпы көзөмөл алып барат.

Тафвид муавини

Өйдөгө
Өйдөгө
Өйдөгө